Mũi Dao Tiện CNC: Phân Loại, Ký Hiệu ISO & Bí Quyết Chọn Chip Chuẩn Nhất

Cập nhật lần cuối 9 Tháng 12, 2025 bởi Nguyễn Minh Triệu

Trong gia công cơ khí chính xác, mũi dao tiện (hay còn gọi là chip tiện, insert tiện) được ví như “trái tim” của quá trình cắt gọt. Dù bạn sở hữu một chiếc máy tiện CNC hiện đại đến đâu, nếu chọn sai mũi dao, sản phẩm làm ra vẫn có thể sai dung sai, bề mặt xấu hoặc thậm chí gây gãy dao, hỏng phôi.

Là công ty gia công cơ khí chính xác uy tín, chuyên cung cấp dịch vụ gia công cơ khí chính xác theo yêu cầu tại Hà Nội và Hải Phòng, Công ty Minh Triệu hiểu rõ những thách thức này. Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ kiến thức chuyên sâu và kinh nghiệm thực chiến giúp bạn hiểu rõ về các loại mũi dao tiện và cách lựa chọn tối ưu nhất.

1. Tổng Quan Về Mũi Dao Tiện (Chip Tiện CNC)

Mũi dao tiện là phần lưỡi cắt rời, thường được làm từ hợp kim cứng (Carbide), gốm hoặc vật liệu siêu cứng, được lắp vào cán dao tiện để thực hiện nguyên công tiện trên máy CNC hoặc máy cơ.

Khác với các loại dao thép gió (HSS) nguyên khối, dòng dao gắn mảnh (Indexable Insert) hiện nay cho phép thay thế nhanh chóng khi lưỡi cắt bị mòn mà không cần mài lại, đảm bảo độ đồng nhất kích thước cho hàng loạt sản phẩm.

2. Phân Loại Mũi Dao Tiện Phổ Biến Hiện Nay

Để chọn đúng dao, kỹ thuật viên cần nắm rõ các tiêu chí phân loại sau:

2.1. Phân loại theo hình dáng hình học (Geometry)

Hình dáng của chip tiện quyết định độ cứng vững và khả năng tiếp cận chi tiết:

• Hình thoi (Rhombic – C, D, V): Đây là nhóm phổ biến nhất.
  • Dòng C (80 độ): Cực kỳ bền, dùng để tiện thô và bán tinh.
  • Dòng D (55 độ) & V (35 độ): Góc mũi nhọn, linh hoạt, dùng để tiện tinh (Finishing) hoặc tiện biên dạng phức tạp (Copying).
• Hình tam giác (Triangle – T): 3 góc cắt, kinh tế nhưng kém cứng vững hơn hình thoi.
• Hình vuông (S) & Hình tròn (R): Dùng cho gia công nặng, chịu lực cắt lớn.

2.2. Phân loại theo công đoạn gia công

• Tiện thô (Roughing): Thiết kế chịu va đập, cắt lớp vật liệu dày (Depth of cut lớn), rãnh thoát phoi rộng.
• Tiện tinh (Finishing): Mũi dao rất sắc, bán kính mũi (R) nhỏ (thường là 0.2 hoặc 0.4) để đạt độ bóng bề mặt cao, hạn chế rung động.

2.3. Phân loại theo vật liệu chế tạo

• Carbide (Hợp kim cứng): Loại thông dụng nhất.
• Cermet: Chuyên dùng tiện tinh thép, cho bề mặt rất bóng.
• PCD (Kim cương đa tinh thể): Chuyên trị vật liệu phi kim (nhôm, đồng, nhựa).
• CBN (Cubic Boron Nitride): Dùng để tiện cứng (Hard turning) các loại thép sau nhiệt luyện.

3. Cách Đọc Ký Hiệu Mũi Dao Tiện Theo Tiêu Chuẩn ISO

Hiểu mã ISO giúp bạn tự tin đặt hàng mà không sợ nhầm lẫn. Hãy phân tích ví dụ mã chip quốc dân: CNMG 120408.

![Hình ảnh: Sơ đồ giải thích ý nghĩa từng ký tự trong mã CNMG 120408 – Alt: Cách đọc ký hiệu mũi dao tiện ISO]

1. C – Hình dáng: Hình thoi 80 độ.
2. N – Góc sau: 0 độ (dùng cho dao có cán kẹp âm, cắt khỏe).
3. M – Cấp dung sai: Mức trung bình.
4. G – Kiểu lỗ vít & bẻ phoi: Lỗ trụ, hai mặt có rãnh bẻ phoi.
5. 12 – Kích thước: Chiều dài cạnh cắt ~12mm.
6. 04 – Độ dày: Dày ~4.76mm.
7. 08 – Bán kính mũi (Nose Radius): R0.8mm.
   • Mẹo: R càng lớn dao càng bền nhưng lực cắt càng nặng. Tiện tinh nên chọn R0.2 hoặc R0.4; Tiện thô chọn R0.8 hoặc R1.2.

4. Kinh Nghiệm Chọn Mũi Dao Tiện Theo Vật Liệu

Mỗi vật liệu có đặc tính cắt gọt khác nhau, do đó cần chọn đúng lớp phủ (Coating) và vân bẻ phoi (Chipbreaker).

4.1. Gia công Thép (Steel – Ký hiệu P – Màu Xanh Dương)

• Đặc điểm: Phoi dài, sinh nhiệt cao.
• Giải pháp: Chọn chip có lớp phủ TiCN/Al2O3 chịu nhiệt tốt. Các mã vân bẻ phoi giúp cuộn phoi gãy gọn, tránh xước bề mặt.

4.2. Gia công Inox (Stainless Steel – Ký hiệu M – Màu Vàng)

• Đặc điểm: Dẻo, dai, dễ bị biến cứng bề mặt và hiện tượng lẹo dao.
• Giải pháp: Bắt buộc dùng dòng chip chuyên Inox (thường ký hiệu M). Cạnh cắt phải sắc bén (Sharp edge) để cắt đứt phoi thay vì miết lên bề mặt.

4.3. Gia công Nhôm, Đồng (Non-ferrous – Ký hiệu N – Màu Xanh Lá)

• Sai lầm: Dùng chip tiện thép để tiện nhôm -> Nhôm bị dính vào dao, bề mặt xấu.
• Giải pháp: Dùng chip chuyên dụng cho nhôm (không phủ, bề mặt mài bóng như gương – Polished) hoặc chip PCD để phoi trượt ra dễ dàng.

5. Các Lỗi Thường Gặp Khi Sử Dụng Mũi Dao Tiện & Cách Khắc Phục (Troubleshooting)

Trong quá trình vận hành tại nhà máy Minh Triệu, chúng tôi thường gặp và xử lý các vấn đề sau:

Vấn đề	Nguyên nhân phổ biến	Cách khắc phục
Mòn mặt sau (Flank Wear)	Tốc độ cắt (Vc) quá cao hoặc vật liệu quá cứng.	Giảm tốc độ cắt hoặc chọn lớp phủ chịu nhiệt tốt hơn.
Vỡ dao (Fracture)	Va đập mạnh, cắt gián đoạn hoặc bước tiến (Feed) quá lớn.	Chọn mác dao dẻo hơn (Toughness), giảm bước tiến dao.
Lẹo dao (Built-up Edge)	Vật liệu dính vào mũi dao (thường gặp ở Inox, Nhôm, Thép mềm) do tốc độ thấp.	Tăng tốc độ cắt, dùng dung dịch tưới nguội, chọn dao sắc bén hơn.
Bề mặt chi tiết xấu	Rung động, mòn dao hoặc chọn sai bán kính mũi (R).	Kiểm tra độ cứng vững của cán dao, tăng vận tốc cắt (để tránh lẹo dao).

6. Tại Sao Nên Chọn Mũi Dao Tiện & Dịch Vụ Tại Minh Triệu?

Thị trường có rất nhiều đơn vị bán dao cụ, nhưng Minh Triệu khác biệt ở chỗ: Chúng tôi là người sử dụng trực tiếp.

Với hệ thống nhà máy tại Hà Nội và văn phòng tại Hải Phòng, chúng tôi hiểu nỗi đau của khách hàng khi dao gãy, hàng chậm tiến độ. Khi hợp tác với Minh Triệu, bạn nhận được:

1. Tư vấn thực chiến: Tư vấn chế độ cắt tối ưu nhất cho máy của bạn.
2. Hàng chính hãng: Cam kết chất lượng ổn định.
3. Giải pháp toàn diện: Ngoài cung cấp vật tư, Minh Triệu nhận gia công cơ khí chính xác theo yêu cầu và tư vấn giải pháp tự động hóa.

7. Liên Hệ Tư Vấn & Báo Giá

Đừng để việc chọn sai mũi dao làm ảnh hưởng đến năng suất. Liên hệ ngay với Minh Triệu để được hỗ trợ:

CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VÀ SẢN XUẤT MINH TRIỆU

• Hotline / Zalo: 0886 151 688
• Email: business@minhtrieu.vn
• Nhà máy: Số 3, lô 5, Khu Công Nghiệp Lai Xá, Kim Chung, Hoài Đức, Hà Nội.
• Văn phòng: 52/346 Thiên Lôi, Vĩnh Niệm, Lê Chân, Hải Phòng.