Dao phay mặt phẳng là gì? Cách chọn dao phay mặt tối ưu cho máy CNC

Cập nhật lần cuối 8 Tháng 12, 2025 bởi Nguyễn Minh Triệu

Trong gia công cơ khí chính xác, bề mặt sản phẩm là yếu tố đầu tiên đánh giá chất lượng của quá trình gia công. Để đạt được độ phẳng tuyệt đối và độ bóng gương (mirror finish), việc lựa chọn và sử dụng đúng dao phay mặt phẳng (Face Mill) là điều kiện tiên quyết.

Với kinh nghiệm nhiều năm trong lĩnh vực gia công CNC và cung cấp giải pháp tự động hóa, Cơ khí Minh Triệu sẽ chia sẻ những kiến thức chuyên sâu về dao phay mặt phẳng, giúp bạn tối ưu hóa quy trình sản xuất và nâng cao tuổi thọ dao cụ.

Dao phay mặt phẳng là gì?

Dao phay mặt phẳng (tên tiếng Anh: Face Milling Cutter) là loại dụng cụ cắt gọt chuyên dụng, thường được gắn các mảnh hợp kim (insert) có thể thay thế. Loại dao này được thiết kế để gia công các bề mặt phẳng lớn trên máy phay CNC hoặc máy phay cơ.

Khác với dao phay ngón (End mill) chủ yếu cắt bằng lưỡi bên hông, dao phay mặt phẳng có lưỡi cắt nằm ở cả mặt đầu và mặt bên, nhưng quá trình cắt chủ yếu diễn ra ở các góc cắt. Nhờ đường kính lớn và kết cấu vững chắc, dao phay mặt cho phép loại bỏ lượng vật liệu lớn với tốc độ cao (high efficiency machining), đảm bảo năng suất vượt trội.

Cấu tạo và đặc điểm kỹ thuật

Một đài phay mặt phẳng tiêu chuẩn thường bao gồm 3 bộ phận chính:

1. Thân dao (Body): Được làm từ thép hợp kim chịu lực và nhiệt tốt để chống lại rung động trong quá trình gia công thô (roughing).
2. Mảnh cắt (Inserts/Chip): Đây là bộ phận trực tiếp tiếp xúc và cắt gọt phôi. Các loại chip phổ biến gồm Carbide, Cermet (cho độ bóng cao), hoặc PCD/CBN (cho vật liệu siêu cứng). Ưu điểm lớn nhất của dòng dao này là tính kinh tế: khi lưỡi cắt mòn, bạn chỉ cần xoay hoặc thay chip mới mà không cần thay toàn bộ dao.
3. Cơ cấu kẹp (Clamping): Sử dụng vít (screw), chốt (wedge) hoặc đòn bẩy để giữ chặt mảnh cắt, đảm bảo độ cứng vững khi quay ở tốc độ cao (RPM lớn).

Phân loại dao phay mặt phẳng theo góc nghiêng (Lead Angle)

Góc nghiêng của lưỡi cắt (Lead Angle hay Cutting Edge Angle) quyết định trực tiếp đến lực cắt, độ dày phoi và hướng lực tác động lên trục chính. Tại Minh Triệu, chúng tôi thường tư vấn khách hàng lựa chọn dựa trên 3 loại góc phổ biến sau.

Bảng so sánh nhanh các loại dao phay mặt phổ biến:

Loại dao	Lực cắt	Ứng dụng chính	Độ dày phoi tối đa
Góc 45°	Ổn định, phân tán đều (trục & kính)	Phay mặt chung, phay thô & tinh đa năng	Mỏng (cho phép chạy High Feed)
Góc 90°	Lực hướng kính lớn	Phay vai vuông góc, phay thành mỏng	Trung bình
Dao tròn (Button)	Lực cắt mạnh, lưỡi cắt bền nhất	Phay khuôn 3D, vật liệu cứng (Inox, Titan)	Dày nhất, chịu tải tốt

1. Dao phay mặt góc 45 độ (45° Face Mill)

Đây là loại phổ biến nhất trong gia công cơ khí.

• Ưu điểm: Lực cắt được phân tán đều theo hướng dọc trục và hướng kính, giúp giảm rung động đáng kể.
• Ứng dụng: Thích hợp cho cả phay thô và phay tinh, đặc biệt hiệu quả trên các máy có công suất trung bình hoặc khi phay các chi tiết có độ cứng vững kém.

2. Dao phay mặt góc 90 độ (90° Face Mill)

• Đặc điểm: Tạo ra góc vuông 90 độ giữa bề mặt gia công và thành chi tiết.
• Ứng dụng: Bắt buộc phải dùng khi cần phay vai (shoulder milling) hoặc các chi tiết thành mỏng. Tuy nhiên, loại này thường chịu lực hướng kính lớn hơn, dễ gây rung nếu dao có sải cánh quá dài.

3. Dao phay mặt tròn (Round Insert / Button Cutter)

• Đặc điểm: Sử dụng chip hình tròn, có cạnh cắt rất bền.
• Ứng dụng: “Vua” của gia công thô vật liệu khó cắt (như thép sau nhiệt, Inox, Titan) và gia công khuôn mẫu 3D phức tạp.

3 Thông số vàng khi chọn dao phay mặt phẳng

Để đạt hiệu quả kinh tế và kỹ thuật cao nhất, các kỹ sư tại Minh Triệu khuyên bạn nên tuân thủ các nguyên tắc sau:

1. Đường kính dao (D) so với chiều rộng phôi (W)

Quy tắc lý tưởng là: D = 1.2 x W đến 1.5 x W.

• Nếu dao quá nhỏ so với phôi: Phải chạy nhiều đường, năng suất thấp và dễ để lại vết ngấn giữa các đường dao.
• Nếu dao quá lớn: Lực cắt không ổn định, tốn kém chi phí mua dao.

2. Bước răng (Pitch)

• Bước thưa (Coarse Pitch): Số lượng chip ít, khoang chứa phoi rộng. Dùng cho phay thô, vật liệu mềm (nhôm, thép mềm) để thoát phoi tốt.
• Bước dày (Fine Pitch): Số lượng chip nhiều. Dùng cho phay tinh, vật liệu giòn (gang) hoặc hợp kim chịu nhiệt để đạt độ bóng bề mặt cao nhất.

3. Chất liệu lớp phủ Insert

Tùy vào vật liệu gia công (Thép carbon, Inox SUS304, Nhôm 6061…) mà chọn lớp phủ PVD hay CVD phù hợp để tăng tuổi thọ chip.

Kinh nghiệm thực chiến: Làm sao để phay mặt đạt độ bóng “như gương”?

Là đơn vị trực tiếp sản xuất, Minh Triệu đúc kết được những kinh nghiệm xương máu sau:

1. Ưu tiên Phay thuận (Climb Milling): Luôn cho dao ăn từ chỗ dày đến chỗ mỏng. Cách này giúp ép phôi chặt xuống bàn máy, giảm nhiệt và tăng độ bóng bề mặt.
2. Kỹ thuật vào dao (Entry): Không nên đâm dao trực tiếp vào phôi theo đường thẳng (linear). Hãy sử dụng đường dẫn cung tròn (Roll-in) để giảm va đập, tránh mẻ chip ngay từ nhát cắt đầu tiên.
3. Vị trí đặt dao: Tuyệt đối không để tâm dao trùng với mép phôi hoặc đường tâm phôi. Hãy dịch chuyển dao lệch sang một bên để đảm bảo luôn có lưỡi cắt tham gia cắt, giữ lực ổn định.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Dao phay mặt có gia công được Inox (thép không gỉ) không? Có. Tuy nhiên, Inox có độ dẻo và độ cứng cao, dễ gây lẹo dao. Bạn cần chọn loại chip chuyên dụng cho Inox (thường có lớp phủ PVD TiAlN) và sử dụng dung dịch tưới nguội đầy đủ.

2. Khi nào cần thay chip (mảnh cắt)? Nên thay hoặc xoay chip khi thấy bề mặt gia công bị sần sùi, độ bóng giảm, hoặc tiếng ồn khi cắt tăng lên bất thường (tiếng gầm). Kiểm tra bằng mắt thường thấy lưỡi cắt bị mòn quá 0.2-0.3mm.

3. Tại sao khi phay mặt phẳng lại bị rung? Nguyên nhân thường gặp là do dao có sải cánh quá dài (Overhang lớn), gá kẹp phôi không chặt, hoặc chọn chế độ cắt (S, F) quá cao so với công suất máy. Hãy thử giảm chiều sâu cắt (Ap) hoặc dùng dao có bước răng thưa hơn.

Minh Triệu – Đối tác tin cậy trong Gia công cơ khí chính xác & Tự động hóa

Việc hiểu về dao cụ là một chuyện, nhưng sở hữu hệ thống máy móc hiện đại và quy trình kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt mới là yếu tố tạo nên những sản phẩm chính xác.

Công ty TNHH Thương Mại Và Sản Xuất Minh Triệu tự hào là công ty gia công cơ khí chính xác uy tín tại Hà Nội và Hải Phòng, chuyên cung cấp:

• Gia công cơ khí chính xác theo yêu cầu: (Phay CNC, Tiện CNC) Sử dụng các dòng dao phay mặt phẳng cao cấp từ Nhật Bản, Đức, đảm bảo dung sai ±0.01mm.
• Thiết kế & Chế tạo đồ gá (Jig): Tối ưu hóa quy trình gá đặt, đảm bảo độ chính xác lặp lại.
• Giải pháp tự động hóa nhà máy: Nâng cao năng suất tổng thể.

Minh chứng chất lượng: Chúng tôi đã ứng dụng dòng dao phay mặt 45 độ High Feed để gia công chi tiết đế máy cho đối tác Nhật Bản, đạt độ bóng bề mặt Ra < 0.8 và rút ngắn 30% thời gian gia công so với quy trình cũ.

Chúng tôi không chỉ gia công, chúng tôi mang đến giải pháp giúp khách hàng tối ưu chi phí trên từng sản phẩm.

Liên hệ tư vấn và báo giá

Quý khách hàng có nhu cầu gia công cơ khí chính xác hoặc tư vấn giải pháp kỹ thuật, vui lòng liên hệ với đội ngũ kỹ sư của Minh Triệu:

CÔNG TY TNHH THƯƠNG MẠI VÀ SẢN XUẤT MINH TRIỆU

• Hotline / Zalo / Line: (+84) 886 151 688
• Email: business@minhtrieu.vn
• Nhà máy: Số 3, lô 5, Khu Công Nghiệp Lai Xá, Kim Chung, Hoài Đức, Hà Nội
• Văn phòng: 52/346 Thiên Lôi, Vĩnh Niệm, Lê Chân, Hải Phòng

Minh Triệu – Chính xác trong từng chi tiết, Uy tín trên mọi hành trình!